Eczeem is een zeer veelvoorkomende en soms invaliderende aandoening die vele verschijningsvormen kent. De meest bekende en veelvoorkomende zijn contacteczeem en constitutioneel eczeem. Contacteczeem is een allergische huidreactie met de vorming op eczeem na aanleiding van (frequent) contact met een prikkelende substantie. Constitutioneel eczeem is de zogenaamde ‘aangeboren’ variant van eczeem. In deze informatie wil ik mij voornamelijk richten op de constitutionele vorm van eczeem. Bij jonge kinderen onder de 4 jaar is dit de meest voorkomende vorm van eczeem, bij baby’s tot 1 jaar heeft bijna 14% deze aandoening. Dit kan lijden tot ernstige en lastig te behandelen klachten. Soms moeten jonge kinderen zelfs krappakjes aan om ze tegen het eigen krabben te beschermen. De last kan ouders soms tot wanhoop drijven.

Regulier is de precieze oorzaak van constitutioneel eczeem onbekend. Meerdere factoren zouden een rol spelen, waarbij aanleg de belangrijkste factor is. Het optreden en persisteren van constitutioneel eczeem op jonge leeftijd is geassocieerd met genetische defecten in het huidbarrière-eiwit fillagrine. Hierdoor houdt de huid minder goed water vast en droogt sneller uit.

Eczeem is niet besmettelijk, heeft niets te maken met luieruitslag of slechte huidverzorging. Ook niet met Berg (seborroïsch eczeem), dit is een andere veel voorkomende huidaandoening bij baby’s en jonge kinderen. Vanwege de beschadiging van de huid die bij (constitutioneel) eczeem optreed is het risico op Berg, wat een huidinfectie is, wel vergroot en komt daardoor vaak samen voor. Eczeem heeft verder ook niets te maken met babyacne, dat met 4 en 6 weken in het gelaat van de baby ontstaat door opgezette talglieren in de dunne babyhuid.
Hoewel eczeem niet direct kan worden genezen door een dieet of voedselbeperkingen, kan voedingsintolerantie wel lijden tot uitlokking, verergering en het in stand houden van eczeem.

Zoals hierboven gemeld heeft eczeem een relatie met een mutatie van het gen voor het huideiwit fillagrine. Normaal gesproken wordt fillagrine gevormd uit het aminozuur (bouwstof eiwit) histidine. Dit gebeurt onder invloed van vitamine D. Daarom heeft zonnen vaak een positief effect op de ernst van eczeem. Als histidine zich ophoopt wordt deze omgezet in histamine, wat weer allergische klachten kan veroorzaken. De huid is onze meest zichtbare barrière met de buitenwereld. Andere barrières in darmen en longen staan direct met de huid in verbinding. Daarom gaat (constitutioneel) eczeem naast allergieën vaak gepaard met astma. Een barrièreprobleem van de darm kan daarnaast ook eczeem uitlokken, in stand houden en verergeren.